Twintig tinten rood
Het is een druilige zaterdagmiddag. Een mooi moment om even mijn nagels te lakken. Dit is één van mijn vaste rituelen. Ik vind het heerlijk om te doen. Even niets aan mijn hoofd behalve de uitdaging om de nagellak weer zo zorgvuldig mogelijk op mijn nagels zien te krijgen zonder daarbij te knoeien. En dat lukt… meestal. Als mijn nagels weer strak in de lak staan en er keurig verzorgd uitzien, dan voel ik me beter. Voor mijn gevoel kan ik op dat moment de wereld weer aan als een echt femme fatale. Nou ja, bij wijze van spreken…
Op dit moment telt mijn verzameling nagellak zo’n twintig flesjes. Dat lijkt zo op het eerste gezicht niet eens zo vreselijk veel, ware het niet dat het twintig tinten rood zijn. Wat kan ik zeggen… Rood is mijn kleur. De donkere roodtinten voor in de winter en de lichtere rozerode tinten voor in de zomer. Zo kan ik regelmatig van kleur (rood!) wisselen en de nieuw gekozen lak afstemmen op mijn garderobe én het seizoen. Super tuttig, ik weet het.
Maar ik ben gelukkig niet de enige. Nagellak is al jaren erg populair en dat is ook niet zo gek. Als het economisch gezien wat minder gaat, verkopen de kleine goedkope dingetjes zoals flesjes nagellak juist heel erg goed. Het is één van de goedkoopste manieren waarop wij vrouwen (en sommige mannen) ons uiterlijk even kunnen pimpen. En dat doen we dan ook volop. De een is hierin wel een stuk avontuurlijker dan de ander. Het moge duidelijk zijn, dat ik niet tot het avontuurlijke type behoor. Ik houd het bij rood.
India
Als we in de geschiedenis van de nagellak willen duiken, kunnen we heel ver terug gaan in de tijd. In ieder geval zo’n 7000 jaar. Want 5000 voor Chr. versierden vrouwen in India hun vingertoppen en nagels al met henna. Een gebruik dat nu nog steeds plaats vindt. Henna is een rode kleurstof die wordt gewonnen uit de hennastruik. Deze heeft groene bladeren die worden vermalen en daarna worden gemengd met een zuur, bijvoorbeeld citroensap. Zo krijg je de roodbruine verfstof henna waarmee handen, nagels en haren kunnen worden geverfd.
China
Rond 3000 voor Chr. maakte men nagellak van Arabische gom, gelatine, bijenwas, eiwitten en plantaardige kleurstoffen. Om deze lak een mooie rozerode kleur te geven, voegden ze fijn geperste orchideeën en rozenblaadjes toe. Het grote nadeel van dit mengsel was dat het een aantal uren moest drogen voordat het de nagels kleurde. Je moest dus erg veel geduld en tijd hebben om dit te doen. Het moge duidelijk zijn dat het de elite was die het zich kon veroorloven de nagels te kleuren. ‘Gewone’ vrouwen hadden daar de tijd niet voor. Zij moesten werken, hetzij in- of buitenshuis. Het kleuren van nagels was voor veel vrouwen dan ook niet erg praktisch.
Ik had er eigenlijk nooit zo bij stil gestaan, maar trends zijn echt van alle tijden. Zo zijn er ook al eeuwenlang trends als het om nagels en de kleur van nagels gaat. Om een paar voorbeelden te geven uit China:
Rond 600 voor Chr. tijdens de Zhou–dynastie (ca. 1046–256 voor Chr.) waren goud en zilver populaire kleuren. Je kon deze trend niet alleen aan de kleding zien, maar ook aan de kleur van nagels. Later kwamen de kleuren rood en zwart in de mode.
Tijdens de Ming–dynastie (1368–1644) groeide de behoefte om de nagels heel erg lang te laten groeien. Vooral vrouwen uit de Chinese aristocratie lieten hun nagels zo lang mogelijk groeien. Zo konden ze aantonen dat zij geen enkele arbeid hoefden te verrichten. Hun nagels waren zo lang dat ze hun handen nauwelijks konden gebruiken. Er waren bedienden nodig om hen te helpen met eten, wassen, aankleden etc. Ook de mannen lieten hun nagels groeien. Lange nagels zouden een teken van mannelijkheid zijn. Om al die lange nagels te beschermen werden er gouden en zilveren schildjes op aangebracht. Goudkleurige vingernagels waren ook een onderdeel van het uniform en de waardigheid van Chinese ambtenaren. Deze modetrends konden dus zowel voor mannen als voor vrouwen gelden. Hier zien we dat kleur en materiaal belangrijk zijn om de status van de persoon in kwestie aan te geven.
Egypte
De Egyptenaren hadden ook hun manieren om de nagels te kleuren. Ze gebruikten hiervoor roodbruine mengsels die van henna en bloed waren gemaakt. De kleur van de nagels was één van de manieren waarop je onderscheid kon maken in rang. Hoe feller rood de nagels waren gekleurd, des te hoger de rang van die persoon.
Tijdens de 18e Dynastie (1550–1292 voor Chr.), de eerste dynastie van het Nieuwe Rijk – ook wel de Amarna–dynastie geheten, zou koningin Nefertiti haar nagels robijnrood kleuren. Nefertiti, beroemd om haar schoonheid, was de vrouw van de farao Achnaton en stiefmoeder van de farao Toetanchamon. Zij zou na de dood van haar man zelf hebben geregeerd als farao Neferneferuton van 1334 tot 1332 voor Chr., waarna de regeerperiode van haar opvolger Toetanchamon begon.
Koningin Cleopatra VII (69–30 voor Chr.), het laatste lid van de Ptolemaeïsche dynastie, de vrouw die Julius Caesar zou hebben verleid en later ook Marcus Antonius, zou een liefhebster zijn geweest van de kleur karmozijnrood. Dit is een dieprode kleur waarin een zweem paars kan zitten. Karmijn wordt uit de Cochenilleluis gehaald die op de schijfcactus leeft. Het rode pigment komt vooral uit de eitjes en in iets mindere mate uit het bloed van de vrouwelijke schildluis. De kleur karmijn of karmozijn ontstaat nadat de schildluizen gedood, gedroogd, gemalen en gefilterd zijn. Karmijn is slecht lichtecht en heeft daardoor geen sterke kleurkracht. Om karmijn kleurvast te maken moet er tin of aluin aan worden toegevoegd.
Het waren de koninginnen die hun nagels in een dieprode kleur verfden. Vrouwen in Egypte die lager in rang stonden mochten hun nagels alleen bleekrood of roze kleuren. De kleur gaf hun rang, hun status in de maatschappij aan. Zij mochten onder geen beding een donkerrode kleur op hun nagels aanbrengen.
Het Romeinse Rijk
Romeinse vrouwen hielden er uitgebreide schoonheidsrituelen op na. We weten van alles over het baden, epileren, make–up en parfum. Gek genoeg is er maar weinig bekend over de verzorging van nagels en het gebruik van nagellak in het Romeinse Rijk. Waarschijnlijk hadden de Romeinen eenzelfde soort recept voor nagellak als de Egyptenaren, dat zou bestaan uit een combinatie van henna en bloed. Maar zeker weten doen we dit niet.
Engeland
Gekleurde nagels waren niet altijd populair. In Puriteins Engeland onder het bewind van Lord Protector Oliver Cromwell (1653–1658) en in het laatste kwart van de zeventiende eeuw, werd ijdelheid sterk veroordeeld. Religieuze leiders verboden zelfs het gebruik van cosmetica. Een ‘beschilderde vrouw’ was een eufemisme voor een ‘gevallen’ vrouw of een vrouw van lichte zeden.
Tot het begin van de twintigste eeuw waren gekleurde nagels ongebruikelijk. Toch werd er in de negentiende eeuw wel degelijk zorg en aandacht besteedt aan de handen en nagels. Gezonde, glanzende nagels waren de trend. In etiquetteboekjes uit het begin van de negentiende eeuw werd geadviseerd de vingers in een badje van water met een beetje citroensap of azijn te laten weken, wat de nagels ten goede zou komen omdat ze zo verzorgd en sterk werden. Vrouwen masseerden poeders, crèmes, oliën of lakpasta’s op hun nagels die hierdoor een gezonde zachtroze kleur kregen. Vervolgens werden de nagels opgepoetst met een soepel stukje schapenleer om ze te laten glanzen.
Amerika
We zien weer felgekleurde nagels opkomen in de twintigste eeuw. Ook de lak zelf maakt een enorme ontwikkeling door. In 1932 komt het cosmeticamerk ‘Revlon’ met een nieuwe lijn nagellak op de markt. Deze lak zou bedacht zijn door de Franse visagiste Michelle Ménard die zich had laten inspireren door de autolak die in de jaren 1920 zijn intrede had gedaan. Revlon was de eerste die dit nieuwe product op de markt bracht en wordt daarom ook wel beschouwd als de uitvinder van de moderne nagellak.
Grote liefhebbers van nagellak waren de actrices uit Hollywood. Toen zij door het grote publiek werden gespot met felgekleurde nagels, wilden vrouwen massaal hun nagels lakken om er net zo uit te zien als iconen als Bette Davis en Marilyn Monroe, die beiden groot fan waren van de kleur rood.
De laatste decennia zijn er verschillende trends in het kleurenpalet voorbij gekomen. Van pasteltinten in de jaren 1960 tot neonkleuren in de jaren 1980. Nu kunnen we genieten van alle mogelijke kleuren in een lak die snel droogt en langer blijft zitten. We hoeven niet meer minutenlang met onze handen te wapperen, op onze nagels te blazen en eindeloos te zitten wachten totdat de lak hard genoeg is en we onze handen weer kunnen gebruiken. We kunnen nu onze nagels lakken en vijf minuten later de deur uit gaan zonder bang te hoeven zijn dat de lak nog niet droog is.
Nagellak is niet langer een symbool van luxe, weelde en status, maar een snelle en goedkope manier om je nagels in elke gewenste kleur te lakken waar en wanneer je maar wilt.
